Τρίτη 11 Μαΐου 2010

ΑΧΙΛΛΕΙΟΣ ΠΤΕΡΝΑ

Ας δούμε λίγο το δημοκρατικό μας σύστημα. Το είδος της δημο­κρατίας που έχει αναπτυχθεί από τα μέσα της δεκαετίας του '80 μπο­ρεί να χαρακτηριστεί ως κυρίως διαδικαστικού τύπου. Βασίζεται, δη­λαδή, σε τυπικές λειτουργίες και στη γραφειοκρατία. Σε αυτή τη διαδικαστική δημοκρατία τα πολιτικά κόμματα συναγωνίζονται μέσα από τους κανόνες του εκλογικού συστήματος.
Παρατηρούμε ότι οι θεσμοί έπαψαν να αποτελούν τον κορμό του δημοκρατικού πολιτικού συστήματος, όταν στις αρχές του '80, οι ανε­πτυγμένες δημοκρατίες της Δύσης απέρριψαν το μοντέλο θεσμικής διακυβέρνησης. Ως αποτέλεσμα αυτού, κοινωνικές ομάδες ειδικών συμφερόντων διατηρούνται στην εξουσία μέσω της συνεχούς εκλογι­κής αναμέτρησης συμμετέχοντας από κοινού - ανεξάρτητα από το αξίωμα του καθενός - στην εξουσία. Εκμεταλλευόμενοι τους ατροφικούς θεσμούς, συγκεκριμένοι κύκλοι μοιράζουν το δημόσιο πλούτο και τις ευκαιρίες για γρήγορα κέρδη που προσφέρει ο παρεμβατισμός ή η εθνική οικονομία. Για παράδειγμα, στη διαχείριση της εξουσίας συμ­μετέχει τόσο ο αρχηγός του Α κοινοβουλευτικού κόμματος ποσοστού 3,2% όσο και ο πρόεδρος ενός κυβερνώντος κόμματος με ποσοστό 42%, χωρίς να επιτρέπουν την εξάρτηση τους από ιδεολογίες και δεοντολογίες.
Δεν πρόκειται για συνωμοσία, ούτε για μυστικιστικούς κύκλους ή συλλόγους. Η ελίτ των διαδικαστικών δημοκρατιών έχει οριζόντια μορφή και διανύει όλη την απόσταση του πολιτικού ορίζοντα από άκρα δεξιά έως άκρα αριστερά. Κοινό συστατικό είναι ο πλούτος που προ­κύπτει από την εκμετάλλευση των ευκαιριών που προσφέρονται εξαιτίας των αποδυναμωμένων πολιτικών θεσμών.
Η εξοικείωση του σώματος των πολιτών με τη διαδικαστική δημο­κρατία, δημιουργεί την ευχέρεια σε κράτη με διεφθαρμένα καθεστώτα να αυτοπροσδιορίζονται «δημοκρατίες». Εφόσον η χώρα διεξάγει έντι­μες εκλογές σε τακτά χρονικά διαστήματα και το αποτέλεσμα τους γί­νεται αποδεκτό στο εσωτερικό από τους αντιπάλους, τότε σαφώς ανα­γνωρίζονται ως Δημοκρατίες. Η διαδικασία της εκλογής έχει δώσει την αξιοπιστία. Στο μεταξύ, η διαχειρίστρια δύναμη της εξουσίας λειτουργεί παραγωγικά υπέρ των ειδικών συμφερόντων της ανεξάρτητα από το εκλογικό αποτέλεσμα. Έτσι παρέχεται απλόχερα και η αναγνώριση του εκλογικού αποτελέσματος από τον πολιτικό αντίπαλο.
Τα βασικά αξιώματα της δημοκρατίας - στις δυο της ιστορικές μορφές - ήταν η αντίσταση ενάντια στη διαφθορά, η αντιμετώπιση της υπέρβασης εξουσίας και η άμυνα ενάντια στην τυραννία. Τα δύο είδη δημοκρατίας που αναπτύχθηκαν από την αρχαιότητα έως σήμερα, το Πολίτευμα της Ρώμης, φυσική εξέλιξη της ελληνικής δημοκρατίας, και ο διαχωρισμός των εξουσιών του Διαφωτισμού, έθεσαν σε λειτουργία δικλίδες ασφαλείας (θεσμούς) για τη διασφάλιση της ελευθερίας του ατόμου αλλά και της ηθικής ακεραιότητας του Κράτους. Κανείς δεν έλαβε υπόψη του τη δυνατότητα διάβρωσης των θεσμών αυτών των συστημάτων από παράγοντες όπως το δια-εθνικό συμφέρον. Είναι γε­γονός ότι από τη φύση της η διαδικαστική δημοκρατία δεν μπορεί να εξασφαλίσει αληθή δημοκρατία, τον πλήρη δηλαδή έλεγχο της πολιτι­κής διαδικασίας από το σώμα των πολιτών. Ένα καθεστώς που επιθυ­μεί τέτοιο έλεγχο, θα πρέπει να υποστηρίζει μηχανισμούς που ελέγχουν το δια-εθνικό οικονομικό περιβάλλον. Τέτοιοι μηχανισμοί δεν υπάρ­χουν σήμερα, τόσο σε εθνικά όσο και σε διεθνή πλαίσια. Αντίπαλος τέ­τοιων μηχανισμών είναι η κρατική γραφειοκρατία, η οποία έχει εξελι­χθεί σε αντιθεσμό, με ικανότητες μετάλλαξης και με στόχο την αυτο­συντήρηση της και την επικράτηση. Η κρατική γραφειοκρατία από τη φύση της συνδράμει, ευνοεί και ενισχύει τις λειτουργίες και τις δρα­στηριότητες του οργανωμένου οικονομικού - κυρίως - εγκλήματος. Οι όποιες παρεμφερείς δραστηριότητες τύπου λαθρεμπορίου ναρκωτικών, εμπορίου όπλων, εμπορίου οργάνων, εμπορίου βιοχημικών ουσιών, εμπορίου ανθρώπων, παρεμπιπτόντως ευνοούνται.
Η διαφθορά μελών της κρατικής γραφειοκρατίας, συμπεριλαμβα­νομένων και μελών μιας κυβέρνησης, καθώς προΐστανται των λοιπών γραφειοκρατών, παρατηρείται σε όλες τις σύγχρονες δημοκρατίες ανε­ξάρτητα από το εάν αυτές είναι εδραιωμένες, νεοσύστατες ή μεταβατι­κές. Ουσιαστικά, η μετεξέλιξη της θεσμικής δημοκρατίας σε δημοκρα­τία διαδικασιών έχει πλάσει ένα νέο ζώντα οργανισμό: ένα καθεστώς, η σύσταση του οποίου δεν εξαρτάται από εκλογές, πολιτικούς αγώνες ή άλλες μορφές ανάδειξης. Το Νέο Κράτος απαρτίζεται από το οργα­νωμένο συμφέρον της εθνικής ελίτ, το οποίο και σχετίζεται άμεσα με το συμφέρον άλλων, αντίστοιχων κρατικών ελίτ, διεθνώς. Το Νέο Κρά­τος διατηρεί όλα τα προσχήματα, όπως για παράδειγμα την εκλογική αναμέτρηση, χωρίς όμως να θέτει την ελίτ που υπηρετεί σε θέση υπό­λογου απέναντι στο σώμα των πολιτών. Η ελίτ και η κρατική γραφειο­κρατία δεν είναι υπόλογοι κανενός.
Η αξιοπιστία του πολιτικού συστήματος εξαρτάται από το κατά πό­σο το ίδιο το σύστημα προλαμβάνει την υπέρβαση εξουσίας και την κα­κή διαχείριση των πόρων. Πρόκειται για υπεξαίρεση της εντολής του σώματος των πολιτών και για κατάχρηση της εμπιστοσύνης που απορ­ρέει από αυτή την εντολή. Συμπεραίνουμε λοιπόν ότι το σύγχρονο Κρά­τος λειτουργεί, (έχοντας, αυτοβούλως, αποποιηθεί τις ευθύνες του, όπως αυτές συνεπάγονται ενός δημοκρατικού πολιτεύματος) επιλέγο­ντας την αυταρχική εφαρμογή των αποφάσεων του, μέσω της γραφειο­κρατίας, με σκοπό αφενός την συντήρηση του και αφετέρου την επικερ­δή συναλλαγή με το άνομο συμφέρον. Η σημασία της εκλογικής διαδι­κασίας αναιρείται καθώς ο εκλεγμένος άρχοντας, ως μέλος της κρατι­κής γραφειοκρατίας και συνεργάτης - κατ' επέκταση - της ελίτ, παύει να είναι υπόλογος προς τον πολίτη. Ο πολιτικός είναι εκτός ελέγχου. Οι νόμοι περί ασυλίας των υπουργών το αποδεικνύουν. Η διαφθορά των πολιτικών παράγει τη νέα τυραννία: του μη υπόλογου καθεστώτος

Απόσπασμα από το βιβλίο «Κράτος και Οργανωμένο Έγκλημα», του Λευτέρη Δρακόπουλου, εκδ. Εκάτη 2002

Δεν υπάρχουν σχόλια: